Skip to content

Een bekend gedicht van Leo Vroman luidt:
“Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen
alle malen zal ik wenen.”

Verhalen zijn belangrijk om de geschiedenis te bevatten. Ik ben nog nipt vooroorlogs met slechts spaarzame herinneringen aan die oorlog.
Mijn vader was boer en bij de buurman waren een aantal Duitse soldaten gelegerd. Mijn zus in de kinderstoel riep als er weer soldaten langs liepen: rotmof.
En in de hongerwinter stond een lange rij mensen te wachten tot mijn vader met een vrachtje aardappelen uit het land kwam.
Eigenlijk hebben mijn ouders ook later nooit met ons over de oorlog gesproken, het werd doodgezwegen.

Nu betreur ik het daar nooit op te hebben aangedrongen. Ik herinner me wel degelijk frustraties.
Als mijn jongere broer iets in hun ogen onwelgevalligs had uitgevreten, verzuchtte mijn moeder dat ze hem nooit naar zijn oom hadden moeten vernoemen. Die was namelijk destijds naar Duitsland afgevoerd en gefusilleerd. En niet om verzetsdaden maar naar het schijnt verkeerde handel.
Een 2e broer van mijn moeder die wel in het verzet zat, was op Bevrijdingsdag te vroeg uitbundig op straat en werd ter plekke doodgeschoten.

Vorig jaar kwam in diverse praatprogramma’s het boek Ver-geet-mij-niet van Bart van Es aan bod. Daarin wordt het leven van Lien de Jong beschreven die als jong joods meisje na een feestelijk afscheid van alle familieleden aan vreemden werd afgestaan om zodoende haar leven te beschermen. Vraag me nu niet hoe, maar behalve zij is haar hele familie omgekomen.

Zonder familie heb je geen verhalen, was haar credo. Het voelde soms alsof je als enig achtergeblevene geen recht meer op voortleven kon hebben. Pas begin van deze eeuw had ze de moed in een gezelschap van een boeddhistische leraar lijfelijk naar Auschwitz te gaan. Na vele uren/dagen  van wakes heeft zij daar de kracht gevonden een verklaring af te leggen. De verklaring vind je hier.

Deze vrouw is de oma van een van mijn kleindochters en zij geniet volop van dit jongen leven!

Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen
alle malen zal ik wenen

Krijn, 4 mei 2019

Achtergrondinformatie over het Gedenkkruis vind je hier.

De foto’s van de herdenking vind je hier.
Foto’s door Aart Veerman, Dorien Hopma, Esther Gross, Patrick Weening en Ruud van der Woude

Back To Top